درخت ماکادمیا -ماکادمیا گران ترین خشکبار جهان:
ماکادمیا یا فندق استرالیایی دانه چند گونه درخت از خانواده Proteaceae است.
ماکادامیا یک درخت با برگهای براق و پهن و تقریبا همیشه سبز است و دارای برگهایی است که شباهت زیادی به برگ درخت گردو دارد ، گلهایی این درخت از صورتی تا سفید در گونه های مختلف متغییر است.
دو گونه از این درخت برای مصرف خوراکی رشد می دهند.درختان این گیاه خشکباری همیشه سبز نیمه گرمسیری از رویش بذر حاصل می‌شود، اگر این گیاه در تمامی فصول سال از برگهای شاداب و سالم برخوردار باشد، باردهی خوبی خواهد داشت. با توجه به اینکه اخیراً در شمال کشور به کشت آن پرداخته شده است و گرانترین خشکبار جهان است و نیز نزد مردمان آمریکا محبوبیت بالایی دارد، دارای پتانسیل خوبی در اقتصاد محلی ایران است.
ماکادمیا میوه‌ای همسان فندق و مغذی‌ترین خشکبار جهان است. مغز ماکادمیا بسیار انرژی زا بوده و حاوی چربی‌های مفید است. ماکادمیا دارای ۷۶٪ روغن طبیعی، ۹٪ پروتئین، ۹٪ کربوهیدرات و ۲٪ فیبر است. همچنین حاوی ویتامین‌های نیاسین، ب-۱ و ب-۲ و نیز عناصر ضروری همچون کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، سلنیوم و آهن است. روغن ماکادمیا سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع است که خطر حملات قلبی را کاهش می‌دهد.
و بهمین خاطر گرانترین و مرغوبترین خشکبار جهان به شمار می رود، این گیاه بومی استرالیایی است و در جنگل های بارانی و مکانهای مرطوب نزدیک نهرها رشد خوبی دارد. آفتاب کامل با اندکی سایه برای گیاه مناسب است و عملکرد مغز را افزایش می دهد. اما اگر کشت تجاری آن مد نظر نباشد، سایه را به آسانی تحمل می کند.گیاه به خشکی مقاوم است، باد، سرمای شدید و شوری را نمی تواند بپذیرد. همچنین نیازی به خاک حاصلخیز ندارد. در هر ترکیب خاک از سبک تا سنگین اما با زهکشی خوب رشد می کند.
مزیت اقتصادی این گیاه، اندک بودن هزینه نگه داری آن است.زیرا نیازی به آبیاری ندارد ( به صورت دیم پرورش می یابد) نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم است. میوه های آن پس از رسیدن شروع به ریزش کرده و برداشت آن دستی و آسان است.
ماکادمیا از نظر بازرگانی در استرالیا، جنوب آفریقا و آمریکای مرکزی یکی از تولیدات مهم کشاورزی به شمار می رود. کشت تجاری آن در استرالیا و هاوایی در سطحی گسترده انجام می گیرد .در کالیفرنیا به عنوان یک گیاه زینتی پرورش می یابد. آمریکا بزرگترین مصرف کننده ماکادمیا است. مغز ماکادمیا در انواع شکلات کیک و بستنی به کار می رود. همچنین از روغن مغز ماکادمیا می توان در صنایع آرایشی و بهداشتی سود جست. از آنجا که میوه ماکادمیا بیش از ۷۲% اسید چرب غیر اشباع دارد، این خشکبار می تواند افزودنی مناسبی برای رژیم غذایی روزانه، جهت کاهش کلسترول خون باشد و این میوه را می توان به صورت خام، بوداده، با نمک، بی نمک و یا به عنوان چاشنی در غذا مصرف کرد.
صرفنظر از اهداف بازرگانی پرورش ماکادمیا، این درخت همیشه سبز، بلند و گسترده با عمری طولانی و گلهایی بسیار خوشبو، گیاهی زینتی مناسب می تواند باشد.
هم اینک در ایران تعدادی از گونه های این گیاه در منطقه ای از شمال کشور به چشم می خورد و شرایط رشد این گونه درختی در ایران از جنبه اقتصادی در دست بررسی است .
تاریخچه:
ماکادمیا درختی است که در سال ۱۸۵۸ در خاور استرالیا شناسایی و در سال ۱۸۸۱ توسط «ویلیام پورویس» به هاوایی منتقل و در آنجا به عنوان یک گیاه زینتی، و در راستای احیا و توسعه جنگ ها مورد استفاده قرار گرفت. اما در سال ۱۹۴۸ با مطالعات و گزینش های صورت گرفته از سوی ایستگاه کشاورزی هاوایی معرفی و نام گذاری محصولات این گونه، نامی را در صنعت میوه و خشکبار رومیزی به خود اختصاص داد و منجر به صنعت مدرن ماکادمیا در هاوایی شد.
در کالیفرنیا در اوایل سال ۱۸۸۰ میلادی ۲ نهال ماکادمیا کاشته شد که هنوز در محوطه دانشگاه برکلی کالیفرنیا سرپاست. ورود واریته های اصلاح و نامگذاری شده از هاوایی به کالیفرنیا در حدود سال ۱۹۵۰ آغاز شد. اما به طور کلی در کالیفرنیا هنوز هم از این گیاه به عنوان یک گیاه زینتی استفاده می شود.
عملکرد:
میوه دهی این درخت در نهال های پیوند خورده از سال سوم، و در نهال های بدون پیوند از سال پنجم آغاز می شود. اما درختان نوع اول از سال ششم، و درختان گونه دوم از سال هشتم به تولید اقتصادی می رسند. در نهایت این درخت بیش از ۴۰_۵۰ سال عمر می کند. یک درخت نسبتاً خوب در ۱۰ سالگی ۳۰_۵۰ پوند میوه می دهد. میزان تولید در واحد سطح ۳ تا ۶ تن است که با توجه به شرایط آب و هوایی تغییر می کند.
توجیه اقتصادی:
میانگین تولید ماکادمیا در مزارع استرالیا با شرایط کاشت جدید در حدود ۴٫۵ تن در هکتار در نظر گرفته می شود. با توجه به قیمت این محصول در حال حاضر که ۳٫۷ دلار استرالیا در هر کیلوگرم است ،فروش متوسط هر هکتار در حدود ۱۶٫۶۵۰ دلار استرالیا برآورد می شود.با توجه به قیمت دلار استرالیا که ۶۴۵ تومان است، میزان فروش محصول هر هکتار (در آمد ناخالص) در حدود ۱۰۶۵۶۰۰۰۰ ریال خواهد بود که از این میزان مقداری بابت هزینه نگهداری و ایجاد باغ کسر خواهد شد که در هر کشور متفاوت خواهد بود. بنابراین کاشت و تولید این محصول می تواند نقش به سزایی در رونق بخشی کشاورزی داشته باشد.
