ایتالیا، کشوری با هزاران سال تاریخ، مهد تمدن، هنر و خاستگاه رنسانس، همواره مقصدی رؤیایی برای جویندگان علم و دانش بوده است. این سرزمین کهن، با دانشگاههایی که ریشه در اعماق تاریخ علم دارند و برخی از آنها در گذشتهای نه چندان دور، پایهگذار اصول نوین پزشکی و آناتومی بودهاند، امروز نیز با بهرهگیری از دانش روز و پیشرفتهترین امکانات، قطبی مهم برای آموزش علوم پزشکی در سطح جهانی به شمار میرود. تحصیل پزشکی در ایتالیا، تجربهای استثنایی است که ترکیبی از آموزش آکادمیک دقیق و با اعتبار بینالمللی، غوطهوری در فرهنگی بینهایت غنی و پویا، و زندگی در شهرهایی با زیبایی خیرهکننده را ارائه میدهد. این راهنما، نگاهی جامع و کاربردی به تمامی جنبههای کلیدی تحصیل پزشکی در ایتالیا از شرایط پذیرش و آزمون ورودی تا هزینهها و چشمانداز شغلی دارد.
نکته مهم: حتی اگر در دورههای انگلیسی زبان پذیرش میگیرید، یادگیری زبان ایتالیایی (حداقل تا سطح پایه A2-B1) برای سهولت در زندگی روزمره، ادغام در جامعه ایتالیایی و بهخصوص در دوره کارآموزی بالینی قویاً توصیه میشود.
Table of Contents
Toggleشرایط لازم برای پذیرش در رشته پزشکی در ایتالیا
فرآیند ورود به دورههای پزشکی در دانشگاههای ایتالیا، به خصوص برای متقاضیان بینالمللی خارج از اتحادیه اروپا، شامل مراحل مشخصی است که نیازمند آمادهسازی دقیق مدارک و رعایت الزامات خاصی است. درک صحیح این فرآیند ترکیبی از پذیرش دانشگاه و درخواست ویزا برای موفقیت شما حیاتی است:- داشتن مدرک تحصیلی پیشنیاز و معادلسازی آن: شما باید مدرک معتبر پایان دوره متوسطه (دیپلم ۱۲ ساله) را اخذ کرده باشید که برای ورود به دانشگاههای ایتالیا معتبر شناخته شود. اعتباربخشی به مدرک دیپلم شما در ایتالیا از طریق فرآیند تاییدیه ارزش تحصیلی (DoV) توسط سفارت یا کنسولگری ایتالیا در کشوری که دیپلم را گرفتهاید، انجام میشود. این تاییدیه شامل بررسی دقیق دروس و سطح مدرک شماست.
- موفقیت در آزمون ورودی سراسری (IMAT یا Test di Medicina): پذیرش نهایی در دانشگاههای پزشکی ایتالیا مستلزم کسب نمرهی قبولی در یک آزمون ورودی متمرکز و بسیار رقابتی است که به صورت سراسری برگزار میشود.
- آزمون IMAT (International Medical Admission Test): این آزمون به زبان انگلیسی برگزار میشود و برای پذیرش در دورههای انگلیسیزبان پزشکی و دندانپزشکی است. شامل ۶۰ سوال چندگزینهای (استدلال منطقی، دانش عمومی، زیستشناسی، شیمی، فیزیک/ریاضیات) در مدت ۱۰۰ دقیقه است. این آزمون سالانه یک بار (اغلب سپتامبر) به صورت همزمان در ایتالیا و چندین کشور دیگر برگزار میشود.
- آزمون ورودی به زبان ایتالیایی: این آزمون برای دورههای ایتالیاییزبان برگزار میشود و ساختار و مباحث مشابهی با IMAT دارد، اما به زبان ایتالیایی است. رقابت در این آزمون نیز بسیار بالاست.
- انجام فرآیند پیشثبتنام آنلاین (Universitaly): پیش از شرکت در آزمون و اقدام برای ویزا، تمامی متقاضیان بینالمللی (به ویژه خارج از اتحادیه اروپا) باید فرآیند پیشثبتنام را از طریق پورتال ملی Universitaly.it تکمیل کنند. این پورتال تنها مسیر رسمی برای اعلام درخواست شما به دانشگاهها و ارتباط با سفارت برای مراحل بعدی است.
الزامات اثبات تسلط بر زبان
تسلط کافی بر زبانی که دوره پزشکی به آن تدریس میشود، نه تنها برای درک مطالب درسی، بلکه برای مشارکت در بحثها، شرکت در دورههای بالینی و تعامل با بیماران و کادر درمانی، شرطی ضروری است. این الزامات بسته به زبان تدریس دوره متفاوت است که در جدول زیر میتوانید مشاهده کنید:زبان تدریس دوره | سطح مورد نیاز (CEFR) | آزمونهای معتبر بینالمللی | حداقل نمره یا سطح معمول مورد قبول دانشگاهها* |
انگلیسی | B2 | IELTS Academic | معمولاً نمره کلی ۶.۰ یا ۶.۵. |
TOEFL iBT | معمولاً نمره کلی ۷۸ تا ۹۰. | ||
ایتالیایی | B2 | CILS | قبولی در سطح B2 (DUE). |
CELI | قبولی در سطح B2 (CELI 3). | ||
PLIDA | قبولی در سطح B2. |

برترین دانشگاهها برای تحصیل پزشکی در ایتالیا
ایتالیا دارای شبکهای از دانشگاههای دولتی و خصوصی با دانشکدههای پزشکی معتبر است که هر کدام ویژگیها و نقاط قوت خاص خود را دارند. انتخاب دانشگاه اغلب به نمره شما در آزمون ورودی، زبان تدریس (انگلیسی یا ایتالیایی) و ترجیحات شخصی در مورد شهر و محیط آکادمیک بستگی دارد. در اینجا نگاهی دقیقتر به ۹ دانشگاه برجسته برای تحصیل پزشکی در ایتالیا داریم:دانشگاه بولونیا (University of Bologna)
دانشگاه بولونیا که در سال ۱۰۸۸ تاسیس شده و عنوان قدیمیترین دانشگاه جهان غرب را یدک میکشد، دارای دانشکده پزشکی با سابقهای طولانی و درخشان است. برنامه پزشکی این دانشگاه هم به زبان ایتالیایی و هم به زبان انگلیسی (IMAT) ارائه میشود. بولونیا به دلیل کیفیت بالای تحقیقاتی خود، بهخصوص در زمینههای علوم پایه و آناتومی، و همچنین اهمیت تاریخیاش در توسعه پزشکی، شهرت جهانی دارد. محیط آکادمیک پویا و شهر دانشجویی فعال بولونیا از دیگر جذابیتهای آن است.دانشگاه میلان (University of Milan)
به عنوان یکی از بزرگترین دانشگاههای دولتی و تحقیقاتی ایتالیا، در قلب منطقه لومباردی و مرکز اقتصادی کشور واقع شده است. دانشکده پزشکی آن بسیار معتبر بوده و دورههای پزشکی را به زبانهای ایتالیایی و انگلیسی (International Medical School – IMS) ارائه میدهد. دانشجویان دانشگاه میلان به شبکهی گستردهای از بیمارستانهای بزرگ و مجهز در شهر میلان دسترسی دارند که فرصتهای بالینی ارزشمندی را فراهم میکند. این دانشگاه در خط مقدم بسیاری از تحقیقات پزشکی در ایتالیا قرار دارد.دانشگاه ساپینزا رم (Sapienza University of Rome)
واقع در پایتخت ایتالیا، یکی از بزرگترین دانشگاههای اروپا از نظر تعداد دانشجو و دارای چندین دانشکده پزشکی است.دانشگاه ساپینزا دورههای پزشکی را هم به زبان ایتالیایی و هم به زبان انگلیسی ارائه میدهد و با شبکه وسیعی از بیمارستانها و مراکز درمانی در پایتخت همکاری نزدیک دارد. تنوع دورهها، اندازه بزرگ دانشگاه و فعالیتهای تحقیقاتی گسترده از ویژگیهای بارز ساپینزا است.دانشگاه پادوا (University of Padua)
این دانشگاه تاریخی که در سال ۱۲۲۲ تاسیس شده، نقشی کلیدی در تاریخ پزشکی داشته است و سالن آناتومی مشهور آن گواهی بر این مدعاست. پادوا به عنوان یکی از پیشگامان آموزش پزشکی نوین شناخته میشود. دورههای پزشکی دانشگاه پادوا به زبانهای ایتالیایی و انگلیسی بسیار مورد احترام هستند و این دانشگاه در تحقیقات و آموزش بالینی از جایگاه بالایی برخوردار است.دانشگاه پاویا (University of Pavia)
با سابقهای طولانی در آموزش پزشکی و میزبانی موسسه معروف نوروساینس گلجی، پاویا به خاطر سنت قوی خود در این زمینه شهرت دارد. دوره پزشکی انگلیسی دانشگاه پاویا در کنار دوره ایتالیایی، بسیار محبوب است و به دلیل تاکید ویژهاش بر مهارتهای عملی و ارتباط نزدیک با بیمارستانهای آموزشی کوچکتر، تجربهی بالینی منحصربهفردی را ارائه میدهد.دانشگاه تورین (University of Turin)
یکی از دانشگاههای دولتی مهم و بزرگ در شمال غربی ایتالیا. دانشکده پزشکی دانشگاه تورین برنامههای جامعی را به دو زبان ایتالیایی و انگلیسی ارائه میدهد و با بیمارستانهای مهم منطقه در ارتباط نزدیک است. این دانشگاه در زمینههای مختلف تحقیقات پزشکی فعال است و کیفیت آموزشی بالایی دارد.دانشگاه فدریکو دوم ناپل (University of Naples Federico II)
یکی از قدیمیترین دانشگاههای دولتی جهان که در سال ۱۲۲۴ تاسیس شده و در جنوب ایتالیا قرار دارد. دانشکده پزشکی دانشگاه فدریکو دوم ناپل دورههایی به زبانهای ایتالیایی و انگلیسی ارائه میدهد و نقش مهمی در ارائه خدمات بهداشتی و آموزش بالینی در منطقه کامپانیا ایفا میکند.دانشگاه فلورانس (University of Florence)
دانشگاه تحقیقاتی کلیدی در قلب منطقه زیبای توسکانی و شهر هنر فلورانس. دانشکده پزشکی این دانشگاه به خاطر دپارتمانهای بالینی قوی و فعالیتهای تحقیقاتی گسترده شناخته میشود. دانشگاه فلورانس بیشتر دوره پزشکی را به زبان ایتالیایی ارائه میدهد، هرچند محیط تحقیقاتی آن ممکن است بینالمللی باشد.دانشگاه جنوا (University of Genoa)
ین دانشگاه دولتی در شهر بندری جنوا، پایتخت منطقه لیگوریا، واقع شده است. دانشکده پزشکی جنوا علاوه بر دوره ایتالیایی، اخیراً دورههای پزشکی به زبان انگلیسی نیز ارائه میدهد. موقعیت جغرافیایی دانشگاه جنوا دسترسی به مراکز درمانی مهم منطقه را فراهم میکند.فرآیند درخواست ویزای تحصیلی ایتالیا
پس از اینکه از طریق پورتال Universitaly فرآیند پیشثبتنام را تکمیل کرده و موفقیت شما در آزمون ورودی توسط دانشگاه مربوطه تایید شد، گام بعدی و بسیار مهم، اقدام برای دریافت ویزای تحصیلی (Student Visa Type D) از سفارت یا کنسولگری ایتالیا در کشور محل اقامت قانونی شماست. این فرآیند نیازمند ارائه مجموعهای از مدارک و رعایت الزامات خاصی است:- زمان اقدام: توصیه میشود بلافاصله پس از دریافت تاییدیه نهایی از دانشگاه و اتمام مراحل Universitaly، برای تعیین وقت سفارت اقدام کنید. فرآیند بررسی و صدور ویزا ممکن است چندین هفته یا حتی چند ماه طول بکشد، بنابراین اقدام زودهنگام برای جلوگیری از مشکلات زمانی ضروری است.
- ارائه مدارک کامل: شما باید تمامی مدارک لازم را که توسط سفارت یا کنسولگری ایتالیا در وبسایت رسمی آنها اعلام شده است، تهیه و ارائه دهید. این مدارک علاوه بر مدارک تحصیلی که برای پذیرش دانشگاه آماده کردهاید، شامل موارد دیگری نیز میشود:
- فرم درخواست ویزا
- عکسهای بیومتریک مطابق با استانداردهای شینگن.
- پاسپورت معتبر: با حداقل اعتبار لازم (معمولاً ۳ ماه بیشتر از پایان دوره ویزا) و صفحات خالی کافی.
- نامه پذیرش یا تاییدیه پیشثبتنام از Universitaly
- اثبات تمکن مالی: این یکی از مهمترین بخشهاست. شما باید نشان دهید که منابع مالی کافی برای پوشش هزینههای تحصیل و زندگی خود در ایتالیا را برای حداقل یک سال دارید. این مدارک معمولاً شامل:
- گواهی حساب بانکی شخصی یا حساب کفیل (پدر/مادر).
- گردش حساب بانکی برای بازه زمانی مشخص (مثلاً ۳ تا ۶ ماه اخیر) که نشاندهنده فعالیت مالی منظم باشد.
- در صورت وجود کفیل، مدارک شغلی و اثبات درآمد منظم کفیل (مانند فیش حقوقی، گواهی اشتغال).
- ممکن است نیاز به ارائه گواهی رسمی مبنی بر تعهد کفیل به پوشش مالی شما باشد.
- مبلغ دقیق مورد نیاز هر سال توسط وزارت کشور ایتالیا و سفارتخانهها تعیین و اعلام میشود.
- اثبات محل اقامت: مدارکی که نشان دهد در ایتالیا محل اقامت دارید. این میتواند شامل رزرو رسمی خوابگاه دانشجویی، قرارداد اجاره منزل، یا در صورت اقامت نزد دوست یا فامیل، دعوتنامه رسمی همراه با مدارک شناسایی میزبان باشد.
- بیمه درمانی مسافرتی یا دانشجویی: بیمهنامهای که هزینههای پزشکی احتمالی شما را برای طول مدت اقامت در ایتالیا پوشش دهد. برخی سفارتها ممکن است سقف پوشش مشخصی (مثلاً حداقل ۳۰,۰۰۰ یورو) را درخواست کنند. پس از ورود به ایتالیا میتوانید برای ثبتنام در سرویس بهداشت ملی (SSN) با هزینه سالانه اقدام کنید که جایگزین بیمه خصوصی میشود.
- گواهی عدم سوء پیشینه کیفری: در صورت نیاز سفارت، گواهی رسمی از کشور خود یا کشورهایی که در آنها اقامت طولانی داشتهاید.
- مدارک تحصیلی و هویتی : کلیه مدارک تحصیلی، شناسایی و هر مدرک دیگری که سفارت نیاز دارد و به زبانی غیر از ایتالیایی یا انگلیسی (اگر سفارت قبول کند) است، باید توسط مترجم رسمی ترجمه و سپس به صورت لازم قانونی شوند.
- مصاحبه در سفارت/کنسولگری: در بسیاری از موارد، شما ملزم به حضور در سفارت یا کنسولگری ایتالیا برای یک مصاحبه خواهید بود. در این مصاحبه، افسر ویزا ممکن است سوالاتی در مورد دلایل تحصیل در ایتالیا، انتخاب دانشگاه، برنامه مالی شما و برنامههای آیندهتان بپرسد.
- بررسی درخواست ویزا و صدور: پس از ارائه کامل مدارک و مصاحبه، درخواست ویزای شما توسط سفارت یا کنسولگری بررسی میشود. زمان بررسی میتواند بسته به حجم کار و ملیت شما متفاوت باشد. پس از تایید، ویزای تحصیلی نوع D در پاسپورت شما درج خواهد شد.

الزامات و نکات مهم برای دانشجویان بینالمللی پس از ورود به ایتالیا
- درخواست اجازه اقامت : ظرف ۸ روز پس از ورود به ایتالیا، باید برای دریافت اجازه اقامت دانشجویی اقدام کنید.
- ثبتنام در سرویس بهداشت ملی (SSN): توصیه میشود برای دسترسی به خدمات درمانی دولتی، در سرویس بهداشت ملی ثبتنام کنید. این کار پس از دریافت اجازه اقامت موقت یا رسید آن امکانپذیر است و نیازمند پرداخت هزینه سالانه (حدود ۱۵۰ یورو) است.
- کد مالیاتی (Codice Fiscale): برای انجام بسیاری از امور اداری، باز کردن حساب بانکی، امضای قرارداد اجاره و … نیاز به دریافت کد مالیاتی ایتالیا دارید که میتوانید از اداره مالیات دریافت کنید.
هزینههای تحصیل و زندگی در رشته پزشکی در ایتالیا
برآورد دقیق هزینهها بخش مهمی از فرآیند برنامهریزی برای تحصیل در ایتالیاست. این هزینهها به دو بخش اصلی تقسیم میشوند: شهریه دانشگاه و هزینههای زندگی.- شهریه دانشگاههای دولتی: شهریه در این دانشگاهها بر اساس شاخص ISEE (وضعیت اقتصادی خانواده دانشجو) تعیین میشود. دانشجویان با ارائه مدارک مالی قانونی شده خانواده خود، برای محاسبه ISEE اقدام میکنند. مبلغ شهریه سالانه میتواند از حداقل ثابت (حدود ۱۵۶ یورو به عنوان مالیات منطقهای) تا حداکثر حدود ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ یورو متغیر باشد. دانشجویانی که ISEE بسیار پایینی دارند ممکن است از پرداخت بخش عمده شهریه معاف شده و تنها مالیات منطقهای را بپردازند.
- شهریه دانشگاههای خصوصی: شهریه در این دانشگاهها ثابت است و به ISEE بستگی ندارد و معمولاً به طور قابل توجهی بالاتر از دانشگاههای دولتی است. مبالغ سالانه معمولاً در حدود ۱۵,۰۰۰ تا ۲۲,۰۰۰ یورو یا حتی بیشتر متغیر است.
- هزینههای زندگی: هزینههای زندگی در ایتالیا بسته به شهر انتخابی، نوع اقامت و سبک زندگی شخصی شما متفاوت است. میانگین هزینههای ماهانه شامل:
- مسکن: بیشترین بخش هزینه زندگی را تشکیل میدهد. هزینه اجاره یک اتاق در آپارتمان مشترک میتواند بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ یورو در ماه متغیر باشد. خوابگاههای دانشجویی (در صورت وجود و دسترسی) معمولاً ارزانتر هستند (حدود ۲۰۰ تا ۳۵۰ یورو)، اما تقاضا برای آنها بالاست.
- خوراک: حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ یورو در ماه، بسته به عادات خرید و آشپزی.
- حمل و نقل عمومی: حدود ۲۵ تا ۴۰ یورو در ماه با استفاده از کارتهای دانشجویی یا ماهانه.
- سایر هزینهها: شامل کتاب و لوازم التحریر، اینترنت و موبایل، بیمه درمانی، و هزینههای شخصی و تفریح.

بازار کار و چشمانداز شغلی رشته پزشکی در ایتالیا
مسیر شغلی پس از فارغالتحصیلی از دوره ۶ ساله پزشکی در ایتالیا شامل چند مرحله کلیدی است:- آزمون صلاحیت حرفهای و ثبتنام در نظام پزشکی: پس از اتمام تحصیل، فارغالتحصیلان باید در آزمون صلاحیت حرفهای قبول شوند تا مجوز طبابت عمومی را کسب کنند. پس از آن، باید در نظام پزشکی استانی که قصد فعالیت در آن را دارند، ثبتنام کنند. تسلط کامل بر زبان ایتالیایی (سطح C1) در این مرحله برای فعالیت بالینی و ارتباط با بیماران و همکاران امری حیاتی و الزامی است.
- ورود به دوره تخصص: اکثر پزشکان برای کسب تخصص و ادامه فعالیت حرفهای در یک زمینه خاص، اقدام به شرکت در آزمون ملی تخصص میکنند. این آزمون بسیار رقابتی است و ورود به دورههای رزیدنتی بر اساس رتبه در این آزمون و ظرفیتهای محدود صورت میگیرد. دورههای تخصص بسته به رشته انتخابی بین ۳ تا ۶ سال طول میکشند و رزیدنتها در طول این دوره حقوق ماهانه دریافت میکنند.
فرصتهای بورسیه تحصیلی پزشکی در ایتالیا
بورسیهها نقش مهمی در کاهش هزینههای تحصیل و زندگی برای دانشجویان بینالمللی دارند و تحصیل پزشکی در ایتالیا نیز از این قاعده مستثنی نیست.- بورسیههای استانی (DSU): این بورسیهها اصلیترین منبع کمک مالی برای دانشجویان در ایتالیا هستند که توسط سازمانهای منطقهای بر اساس نیاز مالی (با محاسبه شاخص ISEE) و داشتن حداقل شایستگی تحصیلی اعطا میشوند. مزایای آنها میتواند شامل معافیت کامل یا جزئی از شهریه، کمکهزینه نقدی سالانه، و گاهی تامین خوابگاه و بن غذا باشد. فرآیند درخواست معمولاً به صورت آنلاین در تابستان و با ارائه مدارک مالی دقیق و قانونی شده انجام میشود.
- بورسیههای دولتی ایتالیا (MAECI): وزارت امور خارجه ایتالیا سالانه بورسیههایی را بر اساس شایستگی تحصیلی برای دانشجویان بینالمللی ارائه میدهد که از طریق سفارتخانهها اعلام میشود و تعداد آنها محدود است.
- بورسیههای دانشگاهی: برخی دانشگاهها بورسیههای بسیار محدودی را بر اساس برتری آکادمیک دانشجویان (مانند رتبه برتر در آزمون ورودی IMAT) ارائه میکنند که رقابت برای آنها بیشتر است.